TIMOR GAP sempre kumpre ninia obrigasaun kontratuál no rejeita totalmente reklamasaun falsu ruma husi Timor Resources Pty Ltd, kompañia mina no gás privadu Australia nian, katak iha debe osan ruma tuir Akordu Operasaun Konjunta.
TIMOR GAP funsiona ho padraun integridade no transparénsia ne’ebé aas liu no nafatin iha kompromisu ba estadu direitu no kumpre ninia obrigasaun kontratuál hotu.
Refere ba notísia ne’ebé publika husi Lusa, iha loron 2 fulan Marsu 2023, ho títulu “Timor Resources sei foti prosesu hasoru kompañia mina Timor nian tanba la iha pagamentu ba projetu.” Notisia ne’e iha deklarasaun balun ne’ebé kompañia Timor Resources halo ne’ebé totalmente falsu no estraga TIMOR GAP nia naran diak. Tanba nee, ami klarifika liuhusi ne’e:
- Bazeia ba kontratu sira ne’ebé Timor Resources asina ona ho Estadu Timor-Leste (Kontratu Fahe Produsaun – PSC) no ho TIMOR GAP (Akordu Operasaun Konjunta – JOA) ba Bloku A no C (“Bloku sira”), Timor Resources asume ona obrigasaun atu finansia tomak (100%) kustu sira ba bloku refere, inklui kustu sira ne’ebé asosiadu ho interese partisipativu TIMOR GAP nian (50%) durante faze esplorasaun no dezenvolvimentu no to’o produsaun primeiru mina nian. Obrigasaun ne’e, ne’ebé baibain temi iha indústria petrolífera hanesan “Carry,” baibain kompañia petrolífera estranjeiru sira asume iha relasaun ho kompañia petrolífera nasionál sira, hanesan mos iha TIMOR GAP.
- Relasiona ho ida-ne’e, Timor Resources iha obrigasaun atu kobre kustu hotu-hotu ne’ebé iha ona, no kustu ne’ebé atu kobre, iha bloku sira ne’ebé refere, to’o produsaun primeiru mina nian atinji ona, se atividade esplorasaun ne’ebé la’o hela hetan susesu no rezulta deklarasaun deskobre komersiál.
- Timor Resources nia obrigasaun ida-ne’e no Carry ida-idak, estabelese iha termu klaru iha kontratu refere sira ne’e, PSC no JOA.
- Refere ba informasaun iha leten, TIMOR GAP laiha obrigasaun kontratuál atu selu kualkér kustu esplorasaun no dezenvolvimentu, tanba ne’e TIMOR GAP la iha situasaun inkumprimentu konforme falsamentu alegasaun husi Timor Resources.
- Pela kontrariu, Timor Resources maka viola sériu ba ninian obrigasaun kontratual, liu husi rekuza atu finansia tomak operasaun petróleu nian.
- Aleinde ne’e, husi kedas Novemberu 2022, Timor Resources prevene TIMOR GAP husi partisipa iha sorumutuk sira husi Komisaun Operasaun, no blokea TIMOR GAP nia asesu ba informasaun jeolójiku, tékniku ka finanseiru ruma, ne’ebé mós nu’udar violasaun sériu ba nia obrigasaun sira tuir JOA.
- Tenke nota katak durante negosiasaun PSC no JOA sira nee, Timor Resources halo deklarasaun oin-oin, inklui husi nia CEO, hodi asume kompromisu atu finansia operasaun esplorasaun no dezenvolvimentu tomak, deklara katak iha rekursu finanseiru atu halo ida-ne’e.
- Iha parte seluk, Timor Resources iha obrigasaun iha Estadu Timor-Leste atu kontinua hala’o operasaun iha Bloku hirak ne’e, tuir provizaun sira ne’ebé defini ona iha PSC, maske iha disputa ruma ho TIMOR GAP, no labele suspende operasaun hirak-ne’e hanesan anunsia ona husi Timor Resources.
- Kualkér suspensaun ka interrupsaun operasaun ne’ebé la iha justifikasaun sei rezulta violasaun sériu ba PSC, ne’ebé bele rezulta estadu Timor-Leste termina kontratu ne’e.
- Nuudar Timor Resources nia parseiru, TIMOR GAP hein katak Timor Resources sei jere atu halibur rekursu finanseiru sira hodi kontinua atividade sira iha Bloku sira no atu respeita ninia obrigasaun nu’udar investidór estranjeiru ba TIMOR GAP no Estadu Timor-Leste.
